Krem co godzinę, czyli reklamy kosmetyków Elida

Trudno było przeoczyć reklamy kosmetyków Elidy – pojawiały się w czasopismach kobiecych, prasie codziennej i na plakatach. Obiecywały jedwabisty połysk włosów i skórę o matowej białości alabastru. Czy skutecznie?

Kosmetyki Elida produkowane były w fabryce niemieckiego koncernu Schicht (od 1935 roku Schicht-Lever) na warszawskiej Pradze.

Elida od samego początku stawiała na szeroką promocję. W przedwojennej prasie kobiecej znajdziemy dziesiątki reklam szamponów, mydeł czy kremów tej marki.

Najmilszy podarunek

Reklamy Elidy były ogromnie różnorodne, często dopasowane do profilu czasopisma.

W luksusowych magazynach z kolorowymi ilustracjami – takich jak „Teatr i Życie Wytworne” – przyciągały oko efektownymi grafikami.

Ogłoszenia w czasopismach „Ewa” czy „Kobieta w Świecie i w Domu” wymagały natomiast oszczędniejszych wersji kolorystycznych.

„Ewa” (marzec 1928), Polona
„Teatr i Życie Wytworne” (lipiec 1928), Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa

Reklamy bywały też kierowane do różnych grup klientek. Prenumeratorki „Kobiety Współczesnej” zwracały pewnie większą uwagę na aktywną, wysportowaną pływaczkę, a czytelniczki „Teatru i Życia Wytwornego” – mogły utożsamić się z eleganckimi damami.

„Kobieta Współczesna” (wrzesień 1928), Radomska Biblioteka Cyfrowa
„Teatr i Życie Wytworne” (luty 1929), Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa

Wiele ówczesnych chwytów marketingowych stosuje się także dzisiaj. Najlepszym tego przykładem jest reklamowanie w grudniu (lub już pod koniec listopada) specjalnych zestawów prezentowych, czyli idealnych podarunków pod choinkę.

„Teatr i Życie Wytworne” (listopad-grudzień 1929), Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa
Przykład z prasy codziennej – „Kurier Warszawski” (listopad 1928), Polona

Znajdziemy także odwołania do aktualnej mody oraz zapewnianie o „odmładzającym” efekcie kosmetyków.

„Kobieta w Świecie i w Domu” (listopad 1936), Chełmska Biblioteka Cyfrowa
„Kobieta w Świecie i w Domu” (październik 1936), Chełmska Biblioteka Cyfrowa

Marka wykorzystywała również stały slogan reklamowy – „Elida krem co godzinę”. Nie oznaczało to oczywiście konieczności aplikowania kosmetyku co 60 minut, ale możliwość używania kremu o każdej porze, odpowiedniego w każdych okolicznościach.

„Ewa” (sierpień 1928), Polona
„Przegląd Mody” (marzec 1932), Polona
„Przegląd Mody” (maj 1932), Polona

Poza tym sięgano po hasła przykuwające uwagę czytelniczek – zaskakujące czy intrygujące, takie jak „Kobiety mądre lubią sen”.

Wiele reklam nie pokazywało samych produktów, ale raczej określony klimat. Elida doskonale operowała wizerunkiem idealnej użytkowniczki kosmetyków tej marki: mądrej, pięknej, eleganckiej, wysportowanej.

„Teatr i Życie Wytworne” (wrzesień 1928), Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa
„Ewa” (lipiec 1929), Polona
„Teatr i Życie Wytworne” (styczeń 1929), Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa
„Teatr i Życie Wytworne” (maj 1928), Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa

Równocześnie nie zaniedbywano argumentów praktycznych. Reklamy mydła informowały o badaniach dermatologicznych, a opisy kremów odwoływały się do „racjonalnej pielęgnacji cery”.

„Kobieta w Świecie i w Domu” (październik 1938), Chełmska Biblioteka Cyfrowa
„Ewa” (sierpień 1928), Polona

Czy Pani jest zadowolona ze swej cery?

Dziś zaskoczyć nas natomiast grzecznościowa forma „Pani” oraz dość długie opisy produktów, w których w rozbudowany sposób omawiano zalety kosmetyku.

„Przegląd Mody” (marzec 1933), Polona
„Kobieta w Świecie i w Domu” (grudzień 1935), Chełmska Biblioteka Cyfrowa

Zdziwić może też pisownia wyrazu „shampoo” (i odmienianie go w tej formie przez przypadki, np. „shampoonem”), stosowana wówczas równolegle do spolszczonej wersji „szampon”.

„Przegląd Mody” (wrzesień 1932), Polona
„Przegląd Mody” (październik 1932), Polona

Ciekawostką są też osobne szampony do jasnych i ciemnych włosów.

„Kobieta w Świecie i w Domu” (maj 1938), Chełmska Biblioteka Cyfrowa
„Kobieta w Świecie i w Domu” (wrzesień 1935), Chełmska Biblioteka Cyfrowa

Co piątek mycie głowy

Kosmetyki marki Elida promowano nie tylko w prasie kobiecej, leczy także w popularnych gazetach codziennych. Czasem reklamy zajmowały całą pierwszą stronę!

„Kurier Warszawski” (grudzień 1927), Polona
„Głos Poranny” (wrzesień 1931), Polona
„ABC” (listopad 1927), Polona

W czasopismach kierowanych do szerszego grona czytelników reklamy bywały bardziej „neutralne”, niekoniecznie wprost adresowane do kobiet.

„Światowid” (luty 1928), Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa
„Światowid” (luty 1933), Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa

W swoich reklamach Elida nie zapominała również o specjalnych kosmetykach dla mężczyzn oraz produktach odpowiednich dla dzieci.

„Światowid” (luty 1929), Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa
„Ruch Samochodowy” (październik 1928), Polona

Marka sięgała też po mniej oczywiste środki promocji, na przykład „zadanie premiowe”, czyli coś pomiędzy konkursem a loterią.

Mydło Elida było też nagrodą za rozwiązanie łamigłówki z „Przeglądu Mody”.

„Przegląd Mody” (kwiecień 1931), Polona
„Przegląd Mody” (grudzień 1930), Polona

Ogromna wprost reklama

Marketingowcy Elidy działali z rozmachem, co dostrzegł branżowy miesięcznik „Współpracownik”, wydawany w Poznaniu i skierowany do pracowników biurowych, administracyjnych, propagandowych.

„Któż by nie spotykał i nie doznawał wrażeń reklamy Elida. […] Cały wieniec legend utworzył się w około Elidy, dzięki fascynującym sukcesom, jakie zdołała ona osiągnąć w niecałych trzech latach. Stało się to tylko na skutek ogromnej wprost reklamy, ogromnej w każdym kierunku i pod każdym względem.

Jeśli zdejmiemy z Elidy jej nimb legendarności i podamy ją chłodnym i rozważnym badaniom, to przekonamy się, że reklama wiele, a nawet bardzo wiele pomogła!” – zachwycał się „Współpracownik” w kwietniu 1929 roku.

Elida była firmą niemiecką, dlatego biura reklamy mieściły się – jak donosiło pismo – w Lipsku oraz Berlinie. Pierwsza kampania w 1925 roku prowadzona była z Wiednia.

Co więcej, marka wykorzystywała te same ilustracje i hasła reklamowe w różnych krajach.

Na przykład slogan „Elida krem co godzinę” to dokładne tłumaczenie niemieckiego „Elida Jede Stunde Cream”.

„Jugend” (wrzesień 1926), Jugend Wochenschrift
„Jugend” (kwiecień 1928), Jugend Wochenschrift
„Jugend” (sierpień 1928), Jugend Wochenschrift

Reklama korzystna i efektowna

„Dyrektor Elidy przyznaje w jednym z wywiadów dziennikarskich, że reklama pochłania ogromne sumy” – zaznaczał „Współpracownik”. Marka w każdym tygodniu „reklamowała się na całej stronnicy 24 największych ilustrowanych czasopism europejskich; łącznie z reklamą w dziennikach czyta reklamę Elidy około 39 milionów czytelników różnych krajów”.

Firma nie rezygnowała też z plakatów reklamowych oraz neonów (na przykład w centrum Berlina).

Neon reklamujący kosmetyki Elida widoczny po prawej stronie, Potsdamer Platz w Berlinie, 1928, Deutsche Digitale Bibliothek

„Reklama Elidy rozpoczęła się w sierpniu 1925 r., a we wrześniu już mamy pierwszy atak generalny. Początkowo reklamowano Elidę tylko w ilustracjach i na różnych plakatach ogłoszeniowych. Reklama, która okazała się bardzo korzystną i efektywną. Później dopiero – i to w bardzo ograniczonej mierze – korzystano też z ogłoszeń w dziennikach”.

Największe wrażenie robiły jednak „ogromne plakaty sześcioarkuszowe na słupach ogłoszeniowych z reklamą Elidy. Było to coś nowego, i dla tego wywołało ciekawość oraz uwagę przechodniów”. Można to porównać do dzisiejszych billboardów.

Artystyczne główki dziewczęce

„Współpracownik” podkreślał walory artystyczne plakatów. Na ilustracjach przedstawiano głównie stylowe portrety kobiece:

„Przyjrzyjmy się bliżej trochę reklamie Elidy: przykuwa ona oko widza artyzmem swego wykonania, doborem barw i kolorów, łagodnością i elegancją linii przy niewyczerpanym bogactwie pomysłów co do formy i treści ogłoszeń. Artystyczne główki dziewczęce wołają na przechodnia: bądź ładnym! Jednym słowem – Elida zyskała swój rozgłos i swe tak znaczne rozpowszechnienie jedynie dzięki reklamie popartej jakością wyrobu”.

„Teatr i Życie Wytworne” (czerwiec 1928), Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa

Konkursy artystyczne

Mimo korzystania przede wszystkim z zagranicznych ilustracji, Elida sięgnęła także do twórczości polskich artystów. Można w tym dostrzec przykład ówczesnej współpracy biznesu ze światem sztuki.

Na przełomie 1928 i 1929 roku firma ta, wspólnie z Towarzystwem Zachęty Sztuk Pięknych, ogłosiła konkurs na portret kobiecy. Pomysł okazał się sukcesem – nadesłano ponad 240 obrazów!

W 1933 roku Elida, tym razem we współpracy z Instytutem Propagandy Sztuki, zorganizowała konkurs na plakat reklamowy. Zgłoszono blisko 200 projektów.

Przewodnik po Wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, 1929 (nr 40), Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa
Afisz informujący o konkursie na plakat, 1933, Polona
„Światowid” (październik 1933), Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa